Aan het begin van de advent gaan we op weg naar de Lichtgeboorte in onszelf. Maar het stopt niet bij Kerstmis! De 3 Koningen zijn 12 dagen en nachten onderweg om het kind te vinden. Een innerlijke zoektocht naar wat die stille-heilige-tijd van het oude naar het nieuwe jaar ons schenken kan.
Deze viering is voorbereid door Frie Lanckriet, Marie-Paule Delauw, Anne Willocx en Annemarie Heesen. Anne gaat voor, Annemarie geeft de toelichting en Lutgard Vranken doet het onthaal.
Inleiding:
Kersttijd, feest van gezelligheid en verbondenheid én feest van spirituele verdieping.
Het bewust doorleven van de kersttijd, te beginnen met de advent, de 4 zondagen voor de Kerst, de 12 heilige nachten vanaf 24 op 25 december t/m 5 op 6 januari met het 3 Koningenfeest. Een voorbereiding voor de komende 12 maanden van het nieuwe jaar . Een vooruitblik en zeer zeker ook een terugblik op ’t voorbije jaar, kan een belangrijke uitnodiging zijn in de kersttijd.
Oude feestvormen raken in vergetelheid en verliezen betekenis. Tradities zijn zinvol. Niet alleen eten, cadeaus , versiering. Ook zoeken we naar iets diepers wat ons innerlijk voedt. Velen gaan opnieuw opzoek naar vergeten diepere betekenissen. In deze viering gaan we opzoek naar iets waar de meesten van jullie misschien nog niet van gehoord hebben? ‘Eén Heilige Nacht ? Er zijn zelfs 12 heilige nachten !’
Veel eeuwen vóór ons , in de voorchristelijke tijd, leefden natuurvolkeren, zoals bv de Kelten. Zij waren verbonden met de natuur en heiligde de natuur in hun jaarfeesten. Later zijn die feesten vermengd, en wat verschoven om een compromis te vinden in een kerkelijk jaar. In 567 na Christus op de synode van Tours wordt voor het eerst de 12 Heilige Nachten vernoemd.
Midwinter is een bijzondere tijd. De aarde houdt de adem in. De natuur trekt zich terug, het lijkt zelfs doods. In vroege volksgebruiken, mocht er dan ook niets meer draaien, geen spinnewiel, geen water of windmolen …niets. Als de zon op 6 januari weer op kwam, ging men met de ‘draaiende ster’ langs de deuren, om te melden, dat het leven weer op gang kon komen.
Een jaar wordt gemeten in 12 x de loop van de maan van volle naar volle maan. Maar dat is niet precies, er schieten een 12 tal dagen en nachten over ! Soms rekent men 11 of 13, maar wij houden het bij 12, omdat 12 een heilig bijbels getal is. 12 apostelen, 12 stammen van Israël, 12 maanden, ….
Er is dus een ‘tussentijd’, ‘geen tijd’, ‘een buiten tijd’, van 12 dagen en nachten die overschieten. Die liet men in de winter plaats vinden omdat die tijd als zeer bijzonder ervaren wordt.
Als we in de stilte van het veld, liefst daar waar het écht stil is, voel je daar iets, apart. Een speciale sfeer. Alsof de grens tussen deze en gene zijde flinter dun is. Unheimisch. Zowel goede als minder goede geesten kunnen precies té dichtbij komen. Men maakte lawaai om de kwade geesten te verdrijven. De zogenaamde joel tijd. Ons vuurwerk is daar een uitloper van.
De natuur is in rust. De mensen gaan ook in rust. ‘Holydays’ zeg je in het Engels.
Een open heilige tijd. Wij zijn in rust, wij helen, komen bij van het werken. Vakantie is helend. En juist in deze heilige tijd heeft men de geboorte van een kind geplaatst, nieuwe geboorte in onszelf. Ja, zelfs de koningen brengen geschenken die ons helpen in het nieuwe jaar.
In antroposofische kringen, en ongetwijfeld ook in andere strekkingen, zijn deze 12 heilige nachten levend gehouden, om deze periode op een eigentijdse manier te beleven. De wortels terug uitgediept, betekenis geven, en het integreren in het hier en nu.
Ieder kan opzoek gaan naar een eigen manier, een eigen vorm om dit in te vullen. Je kan het luchtig speels doen, met de kinderen in je gezin, maar ook in een persoonlijk thema zoekend, dat in jouw eigen ontwikkeling past. Geïntegreerd in je dagelijks leven. Je kan ook letterlijk in retraite gaan. Alles is mogelijk. Innerlijke stilte erbij integreren en terug blikken op jou voorbije jaar kan een belangrijk onderdeel zijn. Begin eenvoudig, en zoek jouw heel eigen manier.
In de toelichting wil Annemarie ons meenemen in hoe en waarom ze haar eigen manier vond. Ze deelt met ons haar ervaringen.
Toelichting:
Vroeger waren mensen van nature verbonden met moeder aarde. Hadden er rituelen bij om die natuur te eren. Dat ging vanzelf. In deze tijd zijn we er losser van. We zijn nuchtere aardse mensen geworden. ’t Materieel zichtbare is de enige realiteit. Het spirituele is wat vaag of zelfs verdwenen. Maar we blijven zoeken!
Dat zoeken is moeilijk in onze tijd. Het wordt gauw veroordeeld als ouderwets of zweverig. Ik voel dat er mensen zijn die terug katapulteren en associëren met de kerk van vroeger. Als of, ik moet u niet vertellen, spiritualiteit van een ouderwetse kerk afhangt en niet evolueert. De kerken lopen misschien leeg in onze contreien, maar de zoektocht naar iets nieuws is actueler dan ooit. Hierbij getuig ik over een zoektocht naar evenwicht tussen het wereldse en spiritualiteit. Af en toe zweven mag van mij best, als ik maar op tijd en stond weer met mijn voeten op de grond kom. Mijn geest leeft in een aards lichaam op aarde, ik heb daar spiritueel én aards ’n evenwicht in te vinden.
Mijns inziens leven we in een kanteltijd, oude tradities, gebruiken, denk- patronen, familiebanden, en onze zekerheden als een job, een huis, een auto,… zijn wankel geworden. Wereldwijde gebeurtenissen storten ons in een chaos. Dit alles luidt veranderingen in, ook al duurt die transitie erg lang.
In plaats van machteloos toe te zien of depressief te worden, kan ik, mijn eigen denken, voelen, doen en laten bewuster worden en beleven. De dingen die goed zijn spiegelen in wat minder goed is. Een eigen positieve manier vinden er iets mee te doen, van binnenuit laten groeien, als lichtbaken de wereld in.
Voor mij zijn de 12 Heilige Nachten een handreiking in die verbinding. Ik trek mij in deze periode terug. Ik zoek omstandigheden om dit zo goed mogelijk te doen. Kom obstakels tegen die me met de jaren leren, dat ik die ook meer ontspannen kan integreren. Ik ben het gaan invullen als een retraite.
Even geen wekker, geen media, of toch zo weinig mogelijk, geen afspraken, sober eten, regelmatig eet- slaap,-beweegpatroon. Stille meditatie, spirituele literatuur, schilderen in mijn atelier, natuurwandelingen, spirituele muziek…. Terugblikken en vooruitkijken. Soms ook even niets. Ik doe mijn huishouden zoals bij de boeddhisten “karma yoga” , d.w.z. met aandacht mijn huishouden doen.
Vanuit een spirituele inspiratie kies ik een thema, een boek/een artikel/spreuk… Ik houd een dagboekje bij. Ik kijk naar mijn dromen, schrijf ze op. Dromen zijn bedrog, zegt men wel eens, maar het zegt iets over mijn onderbewustzijn. Ik kijk ernaar, ook al begrijp ik het niet altijd.
Door ze op te schrijven of zelfs te vertellen, kom je in een dieper gevoel erover. Want “Begrijpen” kan veel dieper gaan, dan alleen het hoofd dat rationele woorden geeft.
Ik deel de medemensen mee, dat ik in retraite ben. Langzaam aan zijn er mensen die dat kennen van mij. Eerst met veel onbegrip, dan aanvaardend, en dan ook benieuwd: “waar ga je dan naartoe? wat doe je dan? Hoe is het geweest?” Die vragen hebben mij, bij deze toelichting gebracht. Want een kort antwoord op die vragen heb ik niet.
Onze wereld is versnipperd geworden, we zien de verbanden vaak niet meer, hoe is iets gegroeid? Onze maatschappij verdeeld alles in hokjes. De seizoenen en jaarfeesten helpen mij de verbinding weer te zien en realiseren dat alles verbonden is. In de 12 HN krijg ik daar een mooi overschouwend gevoel over, als ik mij even terug trek en voor mijn innerlijke hygiëne zorg. Doe ik dat niet, krijg ik van van alles last, vooral van een onrustige onstuimige woeste geest. Ik sta even stil bij de dingen, mijn leven. Waar stond ik, waar sta ik ,waar wil ik naar toe.
Doordat ik erover waak mijn evenwicht iedere keer terug op te zoeken, kan ik veel beter iets betekenen voor de medemens. Gaande weg vind ik meer bondgenoten op mijn pad. En meer nog, ik zie hoe gevarieerd wij, ieder op een eigen manier onze weg erin zoeken en vinden. Mediteren is zoveel meer dan alleen met de ogen dicht stilzitten.
Je kan de periode van de advent zien als een spiraal, waarin ik de weg naar binnen ga, naar het licht, de lichtgeboorte, ook diep in mij, met kerst. En in de 12 HN, die erop volgen, wandel ik de spiraal weer uit. Als hernieuwd lichtbaken wandel ik, bobijntje opgeladen de wereld weer in.
Even loslaten van de drukte, het dagelijkse, vind ik heel heilzaam….. even stil, even niks. Om daarna met een opgeruimde heldere lichte geest ,die innerlijke rust óók te bewaren, in het zogenaamde ‘heilig’ dagdagelijkse. Want ondanks dat ik dit terug trekken regelmatig doe, draai ik nog steeds, na een tijdje weer door. Maar anders dan vroeger ! Ik verlies me niet meer zo vlug, zo lang en zo diep in de moeilijke dingen van het leven. Als ik mezelf als toeschouwer bekijk, waarneem, kan ik wonderlijker wijs veel sneller bijsturen. Sterker nog het bijsturen gaat spontaan of vanzelf, en neem ik time out als ’t nodig is..
Ik kom mijzelf natuurlijk ook wel tegen in zo’n retraite. De verveling slaat wel eens toe, of ik word moe, ik heb geen zin meer, één bonk weerstand…..waarom doe ik dit?! Vooral vanaf 2 januari wordt het moeilijk volhouden: de wereld draait weer, de sacrale atmosfeer van tussen kerst en nieuwjaar is weg, nu moet ik het zelf creëren! Eerst dat gevoel van verveling uithouden, niet wegvluchten, kijken, voelen, accepteren wat is, lukt dat, dan begint de meditatie pas. Ik concentreer me omdat er iets in mij is, dat besluit om bij de zaak te blijven. Dan kan er inspiratie komen.
Een inzicht dat verder helpt, of een gevoel van evenwicht, gevoel van eenheid, intense verbondenheid. Of ik ben gewoon in harmonie met mezelf en de omgeving. Niets spectaculairs, gewoon gewoon, evenwicht ervarend. Een gevoel van thuis komen. Iets dat geen woorden nodig heeft. Het is zoiets als worden als een kind: onbevangen, zonder oordeel, een open geest, blij bij wat is.
Lukt dit niet, is het niet goed om mij te forceren, dan laat ik het los, en neem de draad weer op wanneer de tijd weer rijp is. Want soms ben ik te geforceerd. Daar bewust van worden, is heel bevrijdend !
En soms is er gewoon iets anders dat de aandacht op eist, dat integreer ik in de beoefening.
Op 6 januari bekijk ik mijn dagboekje van de afgelopen 12 nachten en dagen en maak een analyse.
Een analyse in de terugblik op het oude jaar, kan je weerspiegelt zien in de 6 laatste dagen en nachten van het oude jaar en een vooruitblik weerspiegelt in de eerste 6 dagen en nachten van het nieuwe jaar. Ik kristalliseer het in 3 woorden, of korte slagzinnen : 3 geschenken als het ware, drie gaven van de 3 koningen. Wierook mirre en de goud. Je kan het zien als ons denken voelen en willend handelen verbinden. 12 nachten en dagen is de tijd die de koningen nodig hadden om het kerstkind te vinden. Symbolisch kan je dat zien als onze innerlijke weg naar de innerlijke Licht geboorte. Dat is een spiritueel geschenk dat ik mezelf geef op 6 januari, het feest van de openbaring. Er kan zich iets openbaren in mijn binnenste, omdat ik er tijd voor maakte, er ruimte aan geef. Met frisse moed gewapend voor het nieuwe jaar. Dat kunnen goede, haalbare voornemens zijn. Dat kunnen de vruchten zijn van het geleverde werk, die mij helpen verder te groeien. Dingen die ik verwerkt heb. Het is niet altijd zo duidelijk wat dat precies is en heb ik meer tijd nodig om te zien wat de boodschap is. Dan neem ik de vragen, het STILLE mee het nieuwe jaar in . En vertoef ik in dat niet weten. Puur zijn.
Een volgende stap kan zijn, 12 dagboekjes van de afgelopen 12 jaren, als thema nemen, om te schouwen in de tijd van mijn ontwikkeling, mijn levenspad. Het is als een schilderijen tentoonstelling. Ik overschouw mijn werk, mijn stappen in de tijd .
Sommige dingen herhalen zich, dat is niet saai, dat zorgt voor verdieping. Het hoofdweten, zakt tot een dieper weten. Dingen lossen op, andere niet, die vragen aandacht.
In de loop der jaren kan ik voelen dat dit mij heelt ! Iedere keer opnieuw. Vandaar heilig, dat betekent heel worden. Het klinkt misschien zweverig, maar dat is het niet. Er worden ook heel donkere kanten van mezelf in het licht gezet. Daar is heel veel rust ingekomen. Diep in mij wordt de onderstroom van levensvreugde sterker, ondanks …
Mijn grootste verlangen is, dat ik tot een diepere vergeving kan komen. Bevrijding uit nog donkere hoekjes van mijn ziel… Levend in dit gebeuren kan, in het begin, én onderweg ook wel eens confronterend zijn, maar daar kom je doorheen. Dan wordt stilte heilzaam, je creëert jouw eigen heilige momenten, jouw eigen heilige ruimte, je heilige stilte. Als deze weg tenminste jouw verlangen is . Er zijn talloze andere wegen om jouw heilige ruimte te creëren. Een gouden raad is : als je de uitdaging voelt, begin eenvoudig en leg de lat niet te hoog, wees niet te streng voor jezelf. Bouw jaar na jaar, stap voor stap op. Het mooie is, dat als iemand anders zou getuigen over deze beoefening, je altijd een héél ander eigen persoonlijk verhaal zal horen.
Annemarie Heesen
Bemoediging:
Een tekst van Frie Lanckriet:
**Zoveel is versnipperd rondom ons en in ons eigen leven.
-Laten we BEWUST terug kiezen voor de betekenis van de oude feestvormen en daar stil bij worden
-het steeds draaien van doen en denken even stil leggen, heel diep in onszelf daar waar het mooie, ZUIVERE KLEINE KIND wacht om gehoord én gezien te worden –
-en dan verder gaan op ons levenspad, met ’n nieuwe, verfriste kijk en vanuit gelouterde STILTE…**