Beresjiet is een teken en de Hebreeuwse aanduiding betekent: “in het begin” . Genesis, het eerste boek van de Hebreeuwse Bijbel, begint met dit teken. Een teken dat ook een betekenis heeft.
ב Grond onder de voeten
Steun in de rug
Dak boven het hoofd
Vol uitzicht op de toekomst.
Toelichting door Paul Eylenbosch
Wat gaan we dit jaar hier doen? Daarover wil ik even mijmeren aan de hand van enkele boekteksten.
“Met rituelen het leven spelen.” is de titel van een mij dierbaar boek uit de jeugdbeweging. Sinds de mensheid over vuur beschikt en het voldoende warm kon worden om kring te vormen om met gebaren en tekeningen hun (jacht)verhalen aan elkaar te vertellen, is ook de religieuze dank-en-offercultuur begonnen om niet meer te stoppen tot vandaag.
Bij ons ging na De Vleugel, de Vleugel-mozaïek van start, om midden ons symbolen te zetten en het leven van ‘breken en delen’ te blijven bespelen en bezingen. Hoop en vertrouwen te koesteren met het oog op de toekomst…
Deze viering is de startviering van het tweede jaar van het vieringen-steentje in het mozaïek. Volgende maand zal het dertig jaren geleden zijn dat De Vleugel van start ging. Op 3 juni 2023 viel het doek over die geschiedenis.
We hebben het lied van de schepping gezongen en de drie eerste verzen van het scheppingsverhaal uit het Eerste Testament beluisterd én de proloog van het vierde Evangelie, zoals die opgetekend werd in de laatste jaren van de eerste eeuw van onze jaartelling. In de Bijbel betekent testament niet laatste wil maar Verbond.
Tijdens de voorbereiding van deze viering kozen we deze teksten omdat ze beginnen met dezelfde woordcombinatie: In den beginne, naast tijdsaanduiding van een begin gaat het over de beginselen, de principes, in het Hebreeuws gaat het over Beresjiet. Dit is de Joodse aanduiding van het Bijbelboek Genesis met daarin twee scheppingsverhalen.
Beth is de tweede letter van het Hebreeuwse alfabet en heeft het uitzicht van een omgekeerde hoofdletter B, zonder de rondingen en het middenstreepje. De letter betekent ‘huis’ en heeft de vorm van een beschuttende plek: een dak boven het hoofd, grond onder de voeten, een steun in de rug en openheid op de toekomst.
In beide teksten, het scheppingsverhaal en de proloog van het Johannesevangelie, gaat het over Licht dat verschijnt. In het scheppingsverhaal gaat het over het licht dat opgaat over de oervloed, over de chaos, de ‘Tohu- bohu’, de woeste leegte van lang geleden…
De kinderbijbel Woord voor Woord legt helder uit hoe het scheppingsverhaal tot stand is gekomen:”Toen de mensen tijdens de ballingschap in Babylonië zaten, hadden ze niets meer: geen tempelgebouwen, niets. Ze hadden alleen hun verhalen over God en de mensen en met die verhalen hielden ze de moed erin. Ze gingen nu ook meer nadenken hoe het begonnen was met God en de aarde, of over hoe het kan dat mensen slecht kunnen zijn terwijl ze door God goed bedoeld zijn.
Daarover vertelden ze elkaar ook verhalen; het zijn verhalen om iets uit te leggen over de manier waarop God met de mensen om wil gaan…
De proloog is een ouverture voor het muziekstuk dat het hele evangelie is, het centrale thema komt vers per vers aan het licht.
Het gaat daarbij over het Woord, de Dabar in het Hebreeuws, de combinatie van woord en daadkracht, Woord en handeling. Dat is typisch voor het handelen van God in de Bijbel. Het gesprokene gebeurt tegelijk met het uitspreken, zoals we in het lied van de schepping gezongen hebben “hebt sprakeloos het licht gezegd…”
In het Johannesevangelie is de duisternis de verdrukkende omgeving van het Romeinse Rijk, een wereldorde die de tegenpool is van wat de Thora-republiek zou kunnen zijn. Een samenleving waarin de vingerwijzing van de Thora geleefd wordt. Het zou kunnen dat deze bestuursvorm te situeren was in de tijd van de Eseense gemeenschappen in de tweede eeuw voor het begin van onze jaartelling, maar het is slechts een veronderstelling.
In vers 6 van het Johannesevangelie gaat het over Johannan of Johannes De Doper, de getuige van het licht met zijn naam : God is genadig.
Vanaf vers 9 tot 13 licht de schrijver een tipje van de sluier op. Het Woord, de Dabar waarover hij het heeft, krijgt de contouren van een persoon, hij heeft het over diegene die bij de zijnen komt …
Dit is Jezus Messias, de eerstgeborene van de schepping, Jezus Messias die is, die was en die komen zal. Die met zijn levenswandel de Schriften gestalte geeft en zijn naam eer aandoet: de naam Jesjoea betekent : De Ene zal bevrijden… De Messias is de gezalfde van het Hebreeuwse ‘Masja’ Jezus is deze zalf-mens. Het mensgeworden Woord dat meteen het mysterie van de Drievuldigheid belichaamt, De Ene is Geest, Zoon en Vader.
Wij mogen ons opgeroepen voelen om de wereldorde van ons tijdperk tegen het licht te houden. Is het kosmos, een orde of een chaos? Zijn we op weg naar gerechtigheid en vrede? Komen we op voor de weduwen en de wezen, zij die geen verweer hebben? Wat is onze overtuiging over waar we heen gaan met de mensheid? Wat kunnen we met deze kleine groep doen? Hoe leggen we ons leven in de vouw van bevrijding, van verbondenheid en vertrouwen?
Terwijl ik mijmerde over deze toelichting kwam mij een bijdrage over interreligieuze dialoog onder ogen en ik wil de tekst ervan voor jullie lezen, als uitsmijter…
Op een bepaald moment, tijdens een conferentie over religie en vrijheid, vraagt Leonardo Boff aan de Dalaï Lama welke de beste religie is. Het antwoord is: “De beste religie is deze die je nader tot God brengt, die van jou een beter mens maakt.” Dan vraagt Leonardo Boff: “Wat maakt van ons een beter mens?” De Dalaï Lama antwoordt: “Alles wat je vervult met medelijden, je gevoeliger maakt, losser, vriendelijker, menselijker, verantwoordelijker en respectvoller. De religie die dat voor jou doet, is de beste religie.”
Ik wens ons een goed werkjaar…
Paul EYLENBOSCH
Voorbeden
Breiden we de kring van onze aandacht uit tot of bidden we voor alle scholieren en studenten voor wie een nieuw schooljaar van start gaat.
Breiden we de kring van onze aandacht uit tot of bidden we voor alle mensen die lijden onder de gevolgen van conflicten, oorlogen of terreur.
Breiden we de kring van onze aandacht uit tot of bidden we voor al mensen die ziek zijn of in een instelling verblijven.
Breiden we de kring van onze aandacht uit tot of bidden we voor de gedachtenis van Leen Verhaert die op 1 augustus overleden is en opgegaan in het eeuwige Licht.
Breiden we de kring van onze aandacht uit tot of bidden we voor wat ons hier en nu ter harte gaat.